سوالات متداول درباره چاپ کتاب و پاسخ آنها

در این مطلب که با عنوان سوالات متداول درباره چاپ کتاب و پاسخ آنها ارایه شده سعی شده است به ذکر برخی سوالات پرتکرار در زمینه چاپ کتاب پرداخته شود و پاسخ‌های آنها ذکر گردد. صاحبین اثر می‌توانند قبل از چاپ کتاب خود با مطالعه این سوالات به پرسش‌های احتمالی و پاسخ‌های آنها دست پیدا کنند. با وب سایت چاپ کتاب نارون دانش همراه شوید.

سوالات متداول درباره چاپ کتاب و پاسخ آنها

۱) آیا امکان تبدیل پایان‌­نامه به کتاب وجود دارد؟

بله، در بحث مربوط به تبدیل پایان نامه به کتاب دو نوع کتاب می­‌توان از پایان‌­نامه کارشناسی ارشد یا دکترا مستخرج نمود: پژوهش محور و تئوری محور. در نوع اول از تمامی فصول پایان­‌نامه برای تدوین متن اصلی کتاب استفاده می‌­شود اما در نوع دوم صرفاً از ادبیات پژوهشی و مبانی نظری ذکر شده برای یک یا دو متغیر (که عموماً فصل ۲ پایان‌­نامه‌­ها است) آورده می­‌شود. 

۲) آیا استخراج مقاله از پایان نامه، مانع استخراج کتاب از پایان نامه می‌شود؟

خیر. از یک پایان‌نامه می‌توان هم مقاله استخراج کرد و هم کتاب. این دو بخش هیچگونه همپوشانی با هم ندارند و متمایز از همدیگر می‌­باشند. فرمت و قالب کتاب با فرمت و قالب مقاله کاملاً متفاوت هستند.

۳) آیا تعداد نویسندگان (یا مترجمین) در هزینه چاپ کتاب تاثیری دارد؟

تعداد نویسندگان در هزینه‌­ چاپ کتاب هیچ تغییری به وجود نخواهد آورد. برخی از ناشرین اقدام به اخذ هزینه اضافی به ازای اضافه شدن یک اسم می­‌کنند. در انتشارات نارون دانش این امر وجود ندارد و تعداد مولفین تاثیری در افزایش یا کاهش هزینه نخواهد داشت.

۴) انتشارات دانشگاهی معتبر است یا انتشارات غیردانشگاهی؟

تنها تفاوتی که بین انتشارات دانشگاهی و انتشارات غیردانشگاهی وجود دارد این است که مولف در انتشارات دانشگاهی هزینه‌­های چاپ کتاب را پرداخت نمی­‌کند اما در انتشارات غیردانشگاهی این هزینه‌­ها در صورتی که ناشر هیچ شراکتی در فروش کتاب نداشته باشد، بر عهده مولف خواهد بود. طبیعتاً بودجه انتشارات دانشگاهی در ایران از طرف دولت پرداخت می‌­شود و انتشارات غیردانشگاهی معمولاً مانند شرکت­‌های خصوصی ردیف بودجه دولتی ندارند و بنابراین نمی­‌توانند همه کتابها را به صورت رایگان چاپ کنند. به غیر از این تفاوت، تفاوت دیگری به لحاظ کیفیت چاپ و سایر موارد وجود ندارد.

۵) آیا بازه زمانی برای چاپ کتاب علمی با کتاب غیرعلمی تفاوت دارد؟ چرا؟

بازه زمانی چاپ کتاب علمی حدود ۴۰ تا ۵۰ روز کاری زمان می­‌برد ولی کتاب‌های غیر علمی بین ۲/۵ تا ۳ ماه و از این قرار می­‌توان گفت اندکی تفاوت وجود دارد. دلیل تاخیر در چاپ کتاب‌های غیر علمی آن است که وزارت ارشاد حساسیت بیشتری نسبت به این نوع کتاب‌ها نشان می‌­دهد تا آنها فاقد مشکل دینی، سیاسی یا اخلاقی باشند. دلیل دوم این است که  تعداد کتاب هایی که به وزارت ارشاد ارسال می­‌شوند کتاب‌هایی غیرعلمی یا به عبارت بهتر غیردانشگاهی هستند؛ به این سبب ترافیک این نوع کتاب­‌ها بیشر بوده و مدت زمان چاپ نهایی هم تاحدودی بیشتر می­‌شود.

۶) برای چاپ کتاب چه مدارکی لازم است؟

هر کدام از نویسندگان می­‌بایست کپی کارت ملی خود را برای نشر ارسال کنند. اگر قرار بر این است که صاحبان اثر بر روی جلد از عنوان دکتر یا عضو هیئت علمی برای نام خود استفاده نماید. در این‌صورت آنها می­‌بایست مدارک مربوط به اینکه عضو هیئت علمی هستند یا در مقطع دکترا فارغ‌التحصیل شده‌­اند را به نشر ارسال کنند. در اینجا ارسال مدرک دکترا لازم و اجباری است. دلیل دریافت مدرک دکتری یا حکم کارگزینی برای ارسال به ارشاد آن است تا نشر اثبات کند نویسنده یا نویسندگان واقعاً فارغ‌التحصیل دوره دکترا یا هیئت علمی می‌باشند و  افراد غیر نتواند برای خودشان از عناوین جعلی استفاده کنند.

۷) چه مجوزهایی برای کتاب گرفته می­شود؟

الف) شابک از خانه کتاب (یک الی سه روزکاری بعد از شروع قرارداد)

ب) فیپا از کتابخانه ملی (ده تا چهارده روز بعد از شروع قرارداد)

ج) مجوز ارشاد (بعد از تایید نهایی فایل‌های کتاب توسط صاحب اثر)

د) اعلام وصول (ارسال نسخ کسر شده از تعداد کتاب‌های چاپ شده، بعد از چاپ اثر و برای تکمیل پرونده‌ی مجوز)

۸) صاحبین اثر چگونه می­‌توانند پیگیر این مساله بشوند که آیا ناشر مجوزهای ذکر شده را واقعاً اخذ کرده است یا خیر؟

وقتی مجوز فیپای کتاب اخد می­‌شود صاحبین اثر می‌­توانند به صورت آنلاین آن را در سایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران مشاهده کنند. این کار از طریق جست و جوی نام نویسنده یا نام کتاب یا ناشر در باکس مربوطه امکان­‌پذیر است. همچنین بعد از چاپ کتاب، صاحبین اثر می­‌توانند وارد وب سایت خانه کتاب شده و در آنجا نیز با جستجوی نام اثر و کتاب خود از گرفتن مجوزهای رسمی برای چاپ کتاب مطمئن شوند.

۹) قطع کتاب چیست و چه قطعی مناسب کتاب من است؟

قطع همان اندازه کتاب است. قطع‌های رایج برای کتاب‌های علمی وزیری و در صورت کم بودن تعداد صفحات قطع رقعی می‌باشد. برای کتاب های غیر علمی هم معمولا برای کتاب های رمان و حجیم همان قطع وزیری و  برای کتاب‌های خاص‌تر و کم حجم‌تر مثل شعر و دل نوشته، قطع رقعی مناسب می‌باشد. البته برای کتاب‌های علمی انواع مختلف قطع مورد استفاده قرار می‌گیرد که کاملاً سلیقه‌ای است و سلیقه‌ی صاحب اثر مد نظر است (قطع کتاب و انواع رایج آن در چاپ کتاب).

۱۰) چطور می‌شود به ناشر اعتماد کرد و نگران سرقت ادبی نبود؟

بساری از صاحبین اثر از این مساله نگران هستند که بعد از اریه فایل کتاب از کجا مطمئن شوند که فایل آنها مورد سرقت ادبی قرار نخواهد گرفت. واقعیت هیچ راهی برای اثبات این مساله از طرف نشر وجود ندارد. در این مساله خود مولف تا زمانیکه قرارداد نشر امضا نشده است می­‌تواند فایل نهایی و کامل را در اختیار ناشر قرار ندهد. بعد از اخذ قرارداد این فایل در اختیار نشر قرار می‌گیرد که طبیعتاً وجود قرارداد فی مابین مانع از سرقت علمی و ادعای مالکیت غیر خواهد شد و مولف می‌­تواند به راحتی در صورت بروز مشکل احقاق حق نماید. البته صاحبین اثر تنها زمانی می­‌توانند از طریق قرارداد خود احقاق حق نمایند که ناشری که انتخاب نموده‌­اند مورد تایید و دارای مجوز فعالیت قانونی از وزارت ارشاد باشد. در غیر اینصورت امکانی برای اعاده حق وجود نخواهد داشت.

۱۱) آیا امکان چاپ کتاب به صورت ناشر مولف وجود دارد یا خیر؟

بر اساس مصوبه وزارت ارشاد (که در سال ۹۸ ابلاغ شده است) صاحبین اثر دیگر نمی­‌توانند برای اخذ مجوزهای قانونی برای چاپ کتاب شخصاً اقدام کنند و می‌­بایست از طریق یکی از ناشرین دارای مجوز فعالیت از وزارت ارشاد اقدام کنند.