اگر تاکنون حالت ایست فکری (Writer’s Block) را تجربه کرده‌اید، یقیناً می‌دانید که چقدر جدی و فلج کننده است – این حالت، می‌تواند برای روزها، هفته‌ها یا حتی ماه‌ها مانع نوشتن شما شود. اگرچه گاهاً تمایل داریم که این حالت را نادیده بگیریم و امیدوار باشیم که برطرف شود، اما باید بدانیم که این حالت درواقع آفت کار نویسندگی است و فعالیت نویسندگی را نابود خواهد کرد. به همین دلیل ما در این مطلب که با عنوان ایست فکری نویسندگان چیست و چگونه بر آن غلبه کنیم؟ ذکر شده، در مورد چگونگی غلبه بر رایتز بلاک یا ایست فکری نویسندگان سخن خواهیم گفت و اطلاعاتی در مورد چرایی آن خواهیم گفت. همچنین، در این مطلب، چندین راه‌حل نیز برای از بین بردن آن ذکر خواهیم نمود که راهبردهای بسیار کاربردی نیز هستند.

قبل از شروع بحث متذکر می‌شویم که در متون فارسی از عبارت Writer’s Block ترجمه‌ای مختلفی صورت گرفته که در اینجا ما از ایست فکری نویسنده استفاده کرده‌ایم. عبارتهای دیگری مانند رایترز بلاک، انجماد فکری نویسنده، انسداد فکری نویسنده، سد فکری نویسنده نیز ترجمه‌ایی هستند که از این عبارت در متون فارسی استفاده شده‌‌اند. با سایت چاپ کتاب نارون دانش همراه باشید. 

ایست فکری نویسندگان چیست و چگونه بر آن غلبه کنیم؟

ایست فکری نویسندگان به حالت عدم توانایی ادامه کار نوشتن / یا عدم توانایی در شروع نوشتن چیز جدید است. برخی معتقدند که این یک اختلال است، در حالی که برخی دیگر اعتقاد دارند دلیل آن چیزی غیر از ذهنتان نیست.  صرف نظر از این، همه ما موافقیم که ایست فکری یا رایترز بلاک یک وضعیت دردناک است که غالباً برطرف می‌شود. ممکن است بپرسید چه عواملی باعث انسداد فکری نویسنده می‌شود؟ خوب، در دهه ۱۹۷۰، جروم سینگر و مایکل باریوس، روانشناسان بالینی تصمیم گرفتند این موضوع را به دقت بررسی کنند. پس از چندین ماه بررسی از نویسندگانی که دچار این حالت شده بودند، آنها نتیجه گرفتند که چهار علت عمده انسداد نویسنده وجود دارد:

۱) انتقاد بیش از حد و شدید از خود    

۲) ترس از مقایسه با نویسندگان دیگر    

۳) نداشتن انگیزه بیرونی، مانند توجه و تمجید    

۴) نداشتن انگیزه درونی، مانند تمایل به روایت داستان 

به عبارت دیگر، ایست فکری نویسنده ناشی از احساس نارضایتی وی از کار نوشتن است. معمولاً چنین احساسی موقتی نیست و گهگاه طولانی مدت نیز می‌شود. طبیعتاً هر نویسنده‌ای کار خود را  با احساس هدف و هیجان شروع می‌کند. بنابراین هدف از مقابله با حالت ایست فکری آن است که همان احساس هدف و هیجان به نویسنده بازگردد.

در زیر به ذکر چندین راه‌حل کاربردی و خوب جهت مبازره با حالت بلاک رایترز یا ایست فکری نویسنده پرداخته‌ایم

ایست فکری نویسندگان چیست و چگونه بر آن غلبه کنیم؟

۱) روتین نوشتن ایجاد کنید

 Twyla Tharp هنرمند و نویسنده مشهور می‌گوید: “خلاقیت یک عادت است و کارهای بسیار خلاقانه از عادت‌های بسیار خوب کاری حاصل می‌شوند.” چنین اعتقادی به‌زعم دیگران شاید چالش‌برانگیز باشد زیرا آنها می‌گویند خلاقیت و برنامه‌ریزی متضاد یکدیگر هستند چون داشتن ساختار و برنامه، خلاقیت را از بین می‌برد.  اما حقیقت این است که، اگر صرفاً هرگاه احساس خلاقیت کنید به نوشتن بپردازید مطمئناً باشید در چاله ایست فکری خواهید افتاد. تنها راه این است که شروع به نوشتن خلاقانه در طول یک برنامه منظم کنید. شاید بخواهید هر روز فقط ۱ ساعت بنویسید، یا مثلاً در طول هر هفته ۵ ساعت زمان به کار نوشتن اختصاص دهید یا اینکه بخواهید یک روز درمیان به کار نوشتن مشغول شوید. اما بدانید که اگر برنامه‌ریزی زمانی دقیق برای کار نوشتن داشته باشید دچار ایست فکری نویسندگی نخواهید شد.

۲- در انتخاب کلمات وسواس شدید نداشته باشید

نویسنده‌ای شاید بخواهید برای انتخاب یک کلمه ساعت‌ها وقت بگذارد تا بخواهد مفهومی را به بهترین شکل ممکنه توضیح دهد. چنین حالتی اگر در کار نویسندگی ادامه دار باشد یقیناً به حالت ایست فکری منجر خواهد شد. متن نوشته بعداً نیز در اختیار شما خواهد بود. اگر الان کلمه یا واژه خاصی نمی‌توانید پیدا کنید، آن را با یک کلمه ساده‌تر توضیح بدهید تا کار جلو رود و به‌محض اینکه کار نوشتن تمام شد در مرحله ویراستاری می‌توانید اشکالات را رفع کنید.

۳-به فعالیت‌‌هایی به غیر از نوشتن نیز بپردازید

 ماریا توننی، که ادیتور کتاب‌های کودکان است می‌گوید سعی کنید برنامه فراغت داشته باشید. به پارک بروید، سینما بروید و ورزش کنید و با دوستانتان هم وقت بگذرانید. کار نویسندگی از آنچه شما فکر می‌کنید سخت‌تر و انرژی بر است. با انجام این کارها سعی کنید انرژی خود را بازیابی کنید.

۴- بدون سخت‌گیری، فقط بنویسید

گاهاً حین نوشتن سخت‌گیری‌های عجیبی داریم. مخصوصاً افرادی که وسواس دارند. دقت به املای دقیق کلمات، دستور زبان و انتخاب واژه‌ها می‌تواند در طولانی مدت کار را بسیار سخت کند. توصیه این است که بدون توجه به موارد بالا، فقط بنویسید و اجازه ندهید پرداختن به این موارد جریان فکری‌تان را با توقف مواجه سازد.

۵- از کمال‌گرایی دست بردارید

کمال‌گرایی دشمن خلاقیت است. سعی نکنید اولین نسخه‌تان یک نسخه بدون نقص باشد. افراد کمال‌گرا تمام سعی خود را می‌کنند تا حتی اولین نسخه کارشان نیز بهترین باشد. به یاد داشته باشید برای نسخه اول کتاب همین‌که کلمات را در جملات قرار داده و پاراگراف‌ها را شکل دهید کافی است.

۶- دوش بگیرید

این یک توصیه بهداشتی نیست! بسیاری از بزرگان عقیده دارند که وقتی دوش می‌گیرند به آگاهی و شفافیت کامل می‌رسند و ذهنشان بازیابی می‌شود. خوب، یک دلیل علمی برای این امر وجود دارد: تحقیقات نشان می‌دهد هنگامی‌که شما یک کار یکنواخت انجام می‌دهید (مانند دوش گرفتن ، راه رفتن یا تمیز کردن)، مغز شما به‌صورت اتوماتیک درمی‌آید و خود را آزاد می‌کند تا بدون محدودیت منطقی پیش رود.

۷- انتقاد از خود را کاهش دهید

نقطه مشترکی که شما با سایر نویسندگان دارید حس خود انتقادی است. با خودتان با احترام رفتار کنید. توصیه این نیست که بخواهید به انتقادات از خود گوش ندهید بلکه سعی کنید آن را در حد معقولی نگه دارید و وقتی احساس کردید میزان انتقادات در حال افزایش است سریع کار را متوقف کنید و به چیز دیگری فکر کنید. در ضمن، توجه داشته باشید که تمامی انسان‌ها خود انتقادی دارند و اغلب نیز بخش اعظمی از محتوای آن بی‌جهت است.

۸- به ابزار کارتان توجه کنید و سعی در افزایش کیفیت آنها داشته باشید

اگر با یک لپ تاپ یا کامپیوتری کار می‌کنید که سرعت بسیار پایین دارد و مدام در کار نوشتن خلل ایجاد می‌کند سعی کنید آن را تغییر دهید. اگر نیاز است آن را ارتقا دهید یا شکل نوشتن را به مدادکاغذی تغییر دهید. صندلی که روی آن نشسته‌ای، میز مورد استفاده و تمام ابزار دیگر را بررسی کنید تا چیزی انرژی شما را نگیرید. گاهاً آنقدر درگیر کار نوشتن می‌شوید که آگاهی‌تان را نسبت به کارایی ابزار از دست می‌دهید در حالی که انرژی زیادی از شما می‌گیرند.

۹- جهت دید را در روایت داستان تغییر دهید

اغلب اوقات سعی داریم از یک جهت دید در روایت داستان استفاده کنیم. وقتی به حالت ایست فکری رسیدید در اتاقتان را ببندید و فکر کنید اگر به‌جای شما یک فرد دیگری در حالت روایت داستان بود چه چیزی می‌نوشت؟ مثلاً اگر راوی یک کودک باشد یا یکی از دوستانتان باشد چه روایتی از یکی از شخصیت‌های داستان خواهد کرد. این یک ایده بسیار عالی برای شکست دادن حالت ایست فکری نویسندگان  است.

۱۰- ژانر نوشتاری خود را عوض کنید

اگر سالهاست که در ژانر جنایی می‌نویسید بهتر است از آن را عوض کنید. گاهاً با تغییر ژانر داستان، حالت ایست فکری از بین می‌رود. شاید شما هر آنچه در مورد ژانرهای جنایی بود را در کارهای قبلی نوشته‌اید و واقعاً چیز جدیدی نمانده است. بنابراین، بهتر است ژانر جدیدی را امتحان کنید. مثلاً داستانی رمانتیک و عاشقانه بنویسید.

۱۱- نوشتن برای سلیقه خوانندگان را متوقف کنید

گاهاً توصیه‌هایی از ناشران دریافت می‌کنید که به شما می‌گویند سبک خاصی از کتاب‌ها یا نوشتارها در میان خوانندگان رواج یافته است. این توصیه مجبورتان می‌کند تا برحسب سلیقه خوانندگان کتاب بنویسید. در صورتی که به این کار ادامه دهید خلاقیت فردی را قربانی خواهید کرد و به‌زودی درگیر ایست فکری خواهید شد. بنابراین، نیاز نیست که حتماً بر اساس سلیقه خوانندگان و نیازهای روز بازار کتاب بنویسید. مطمئن باشید آنچه شما بر اساس خلاقیتتان خواهید نوشت باز مشتریان و خوانندگان زیادی را جلب خواهد کرد.

۱۲- از اینترنت دوری کنید

اینترنت هم‌اکنون تبدیل به یک جادوی عصر جدید شده است و شما هر آنچه را که بخواهید از آن می‌توانید دریافت کنید. طبیعتاً چنین مساله‌ای مزایا و معایبی دارد. وقتی شما مدام بخواهید با خوانندگان خود از طریق اینترنت در ارتباط باشید و به‌صورت مستمر به بازخوردهای آنان گوش کنید یا به دنبال سبک‌های جدید نگارشی باشید، تمرکز خود را از دست خواهید داد. واقعیت این است که سعی کنید زمان خاصی را به آن اختصاص دهید و خود را اسیر اینترنت نکنید. در غیر اینصورت، آسیب‌های جدی در کار نویسندگی را تجربه خواهید کرد. زیرا نخواهید توانست پاسخگوی همه سلایق شوید و اینکه تمامی سبک‌های رایج را برای نویسندگی امتحان کنید.

۱۳- به طرح داستان وفادار باشید و نقشه راهتان قرار دهید

وقتی شما قبل از نگارش کتاب به طرح‌ریزی ساختار اصلی داستان می‌پردازید خود را در برابر ایست فکری نویسندگی بیمه می‌کنید. هرکجا که احساس کردید نمی‌دانید به کدام سمت می‌روید، سریعاً به طرح داستان رجوع کنید تا مسیر را مشخص کنید.

چاپ کتاب در انتشارات نارون دانش

انتشارات نارون دانش یکی از برترین ناشرین در حوزه چاپ کتاب می‌باشد. صاحبان اثر می‌توانند از خدمات ویراستاری کتاب و همچنین صفحه آرایی کتاب این انتشارات بهره‌مند شوند. انتشارات نارون دانش با در اختیار داشتن تیم متخصص طراحی جلد کتاب این امکان را دارد که در زمینه مربوط به طراحی جلد کتاب نیز به صاحبان اثر خدمات تخصصی ارایه نماید. جهت برقراری ارتباط با ما می‌توانید از طریق صفحه تماس با ما اقدام نمایید.